Agencja Badań Medycznych rozstrzygnęła konkurs na niekomercyjne badania kliniczne. Jednym z 8 projektów rekomendowanych do finansowania jest projekt dotyczący terapii komórkowej w leczeniu przetok w chorobie Leśniowskiego i Crohna. Kierownikiem i koordynatorem badania w Polsce jest prof. Piotr Wałęga z Kliniki Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Geriatrycznej UJ CM. Budżet projektu wyniesie 12,5 mln zł.
„Wieloośrodkowe, kontrolowane, randomizowane badanie kliniczne porównujące skuteczność auto- i allogenicznych mezenchymalnych komórek stromalnych w gojeniu przetok odbytu powstałych w przebiegu choroby Leśniowskiego i Crohna” – bo tak brzmi jego pełna nazwa – będzie prowadzone w trzech ośrodkach w Polsce i potrwa 5 lat.
W ramach projektu przebadanych zostanie 240 pacjentów z przetoką odbytu lub okołoodbytniczą, które stanowią jedno z powikłań choroby Leśniowskiego i Crohna i stanowią przykład ekstremalnie trudno gojących się ran. Pacjenci zostaną przydzieleni do jednej z 3 grup. Najpierw poddani zostaną chirurgicznemu zapatrzeniu przetoki, a następnie otrzymają placebo lub allogeniczny lub autologiczny produkt komórkowy.
Dzięki porównaniu produktów autologicznych z allogenicznymi możliwe będzie rozstrzygnięcie, który mechanizm działania mezenchymalnych komórek stromalnych jest dominujący w gojeniu tkanek - bezpośredni (produkt autologiczny) czy pośredni (produkt allogeniczny). Co więcej, pogłębiona charakterystyka multiomiczna obydwu rodzajów produktów stworzy możliwość precyzyjnego wytłumaczenia, które z cech produktów komórkowych są kluczowe dla uzyskania zagojenia. Pacjenci włączeni do badania klinicznego będą uczestnikami programu biobankowania krwi oraz mikrobioty jelitowej i przetokowej. Daje to szanse na określenie nowych czynników wpływających na gojenie przetok odbytu oraz przebieg choroby Leśniowskiego i Crohna. Ocenione zostaną również koszty ekonomiczne terapii komórkowej oraz psychiczne związane z posiadaniem przetoki.
Realizacja projektu pozwoli odpowiedzieć na fundamentalne pytanie dotyczące zasadności stosowania terapii komórkowej we wspomaganiu leczenia przetok u pacjentów z chorobą Leśniowskiego i Crohna, a poprzez porównanie produktów auto- z allogenicznymi: który mechanizm działania MSC jest dominujący w gojeniu tkanek – bezpośredni (produkt autologiczny) czy pośredni (produkt allogeniczny)? Dzięki charakterystyce proteomów autologicznych i allogenicznych ASC ATiMP możliwe będzie precyzyjne wytłumaczenie obserwacji klinicznych.
Ponadto, dzięki analizie mikrobiomu jelitowego i przetokowego, poznana zostanie zależność pomiędzy różnorodnością wymienionych mikrobiomów a zagojeniem przetoki. Daje to szanse na określenie nowych czynników wpływających na gojenie przetok odbytu oraz (dzięki ocenie klinicznej uczestników badania) przebieg choroby Leśniowskiego i Crohna.
Nabór wniosków do drugiego konkursu na niekomercyjne badania kliniczne trwał do 17 marca br. Wpłynęło 16 aplikacji o łącznej wartości ponad 274 mln zł i wszystkie zostały skierowane do oceny merytorycznej. Na podstawie listy rankingowej sporządzonej w wyniku przeprowadzenia procedury konkursowej rekomendację do dofinansowania otrzymało 8 przedsięwzięć, dla których łączna kwota finansowania wynosi 98,09 mln zł. Beneficjentami konkursu poza UJ CM są: Instytut Matki i Dziecka w Warszawie, Gdański Uniwersytet Medyczny, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. Eleonory Reicher, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy i Śląski Uniwersytet Medyczny.