Zespół ds. COVID-19 przy Prezesie PAN: Omikron zagraża każdemu z nas

W najnowszym stanowisku naukowcy podkreślają, że jesteśmy dziś w przededniu kolejnego poważnego nasilenia epidemii COVID-19. W pierwszej połowie listopada 2021 r. pojawił się nowy wariant wirusa SARS-CoV-2 - Omikron, który wzbudził niepokój w związku z licznymi modyfikacjami w swoim genomie. W przeszłości zmiany w tych regionach genomu wiązano z większą transmisyjnością wirusa. Te obawy okazały się słuszne i Omikron przenosi się łatwiej od Delty. Pierwsze kraje europejskie zgłaszające jego pojawianie się doświadczają niezwykle szybkiego przyrostu liczby zakażeń, co nakłada się na obecną falę zakażeń wywołanych wariantem Delta. Nawet w społeczeństwach o wysokim stopniu zaszczepienia widzimy ostatnio wyjątkowo stromą krzywą wzrostu liczby zakażeń, a modele matematyczne mówią o zbliżającej się fali o niespotykanej wcześniej wysokości. W całej Unii Europejskiej dominacja wariantu Omikron nastąpi do końca lutego 2022 r.

Jednocześnie badania - początkowo laboratoryjne, a obecnie i epidemiologiczne - pokazały, że faktycznie wirus stosunkowo efektywnie „"umyka" przed odpowiedzią wytworzoną przez nasz układ odpornościowy przeciw wcześniejszym wariantom. Pierwsze doniesienia mówią o jedynie 40-proc. ochronie przed zachorowaniem po 2 szczepieniach mRNA (Pfizer i Moderna) i praktycznie o braku ochrony w przypadku szczepionek wektorowych (Astra Zeneca, Johnson&Johnson). Podobnie u ozdrowieńców w przypadku ekspozycji na Omikron ryzyko reinfekcji jest bardzo duże.

"Czy w takim razie jesteśmy w tym samym miejscu, co na początku walki z pandemią? Tak nie jest. Badania pokazały, że po przyjęciu dawki przypominającej szczepionki mRNA, osoby zaszczepione zarówno szczepionkami mRNA, jak i wektorowymi redukują ryzyko choroby objawowej o około 75 proc. w porównaniu do osób niezaszczepionych. Obecnie w niektórych krajach dawkę przypominającą można przyjąć już po upływie 3 miesięcy od drugiego szczepienia w przypadku szczepionek mRNA oraz Astra Zeneca, a także od szczepienia szczepionką jednodawkową Johnson&Johnson. Dotyczy to szczególnie osób zaszczepionych szczepionkami wektorowymi. Nie można wykluczyć, że podobna rekomendacja pojawi się w pewnym momencie również w Polsce" - napisali członkowie zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN, w skład którego wchodzą prof. Małgorzata Kossowska i prof. Krzysztof Pyrć z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jak zaznaczają, obecnie nie ma jeszcze jasnej odpowiedzi na pytanie, na ile zmniejszona ochrona przed zakażeniem wariantem Omikron przełoży się na ryzyko ciężkiego przebiegu choroby lub zgonu. Chociaż wstępne dane z RPA wydają się optymistyczne, przy ocenie ryzyka dla naszego społeczeństwa powinniśmy poczekać na dane z krajów o podobnej strukturze demograficznej. Statystyki z Wielkiej Brytanii i Danii są jeszcze skąpe, a czas od rozpoczęcia się fali w tych krajach zbyt krótki, aby wirus dotarł do grup ryzyka. W niektórych krajach już odnotowuje się wzrost liczby hospitalizacji, a liczba zgonów związanych z tym wariantem zapewne niedługo wzrośnie.

"Główny wniosek z analizy powyższych informacji jest taki, że każdy z nas jest istotnie zagrożony. Podstawowym działaniem, które może zmniejszyć to ryzyko, jest przyjęcie dawki przypominającej szczepionki mRNA. Nie zwlekajmy - pamiętajmy, że ochronne działanie tej szczepionki zaczyna się po ok. 2 tygodniach. W Polsce, z uwagi na niski stopień przyjęcia szczepień podstawowych, w skali kraju nie uda się jednak opanować fali związanej z pojawieniem się wariantu Omikron wyłącznie szczepieniami przypominającymi. Pamiętajmy, że dystans i maseczki redukują transmisję wszystkich wariantów SARS-CoV-2. Apelujemy o wdrożenie rygorystycznej kontroli przestrzegania tych zasad w przestrzeni publicznej. Ponadto, aby spowolnić szerzenie się zakażeń wywołanych wariantem Omikron, konieczny będzie również powrót do ograniczenia kontaktów społecznych" - przewidują eksperci.

Pełna treść stanowiska 27 znajduje się na stronie  Polskiej Akademii Nauk.

Powrót