Świat w dobie COVID-u. Druga debata w ramach Areopagu Uniwersytetów

W auli Collegium Novum UJ spotkali się: prof. Dominika Dudek (UJ CM) - specjalistka w zakresie psychiatrii klinicznej , prof. Zbigniew Izdebski (UW) - seksuolog, doradca rodzinny, specjalista w zakresie zdrowia publicznego , dr Wojciech Lewandowski (KUL) – etyk zajmujący się kryteriami racjonalności rozumowań praktycznych i zagadnieniami bioetycznymi oraz dr hab. Andrzej W. Nowak - badacz kontrowersji naukowo-społecznych i procesów wytwarzania lęków, wątpliwości i ignorancji. (UAM). Spotkanie prowadził prof. Marek Sanak z Uniwersytetu Jagiellońskiego - Collegium Medicum.

Obecni byli także rektorzy poszczególnych uczelni: prof. Alojzy Nowak, prof. Jacek Popiel, prof. Bogumiła Kaniewska oraz ks. prof. Mirosław Kalinowski, a także prof. Arkadiusz Mężyk, przewodniczący patronującej wydarzeniu Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) oraz dr hab Sebastian Skuza, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.

- Spotykamy się na kolejnej debacie, aby pokazać, że potrafimy rozmawiać na trudne tematy pojawiające się w naszej rzeczywistości – mówił prof. Jacek Popiel otwierając spotkanie, którego jednym z celów jest zamanifestowanie gotowości środowiska akademickiego na otwartą dyskusję prowadzoną z różnych perspektyw.

Każdy z panelistów dostał możliwość wypowiedzenia się na temat wiodący spotkania w ujęciu sugerowanym przez dziedzinę, którą reprezentuje. Dr Wojciech Lewandowski mówił na temat wyzwań etycznych, granic wolności, odpowiedzialności za drugiego człowieka, dr hab. Andrzej W. Nowak skoncentrował się na tym, co pandemia zmieniła w sposobie myślenia, w systemie wartości, prof. Izdebski skupił się na zmianach społecznych, zmianach w rodzinie, w relacjach międzyludzkich i intymnych, z kolei prof. Dominika Dudek opowiadała o wpływie pandemii na zdrowie psychiczne.

- Pandemia pokazała, że nie ma można mówić o zdrowiu człowieka bez uwzględnienia zdrowia psychicznego – przekonywała kierownik Katedry Psychiatrii i Kliniki Psychiatrii Dorosłych UJ CM. - Od wiosny 2020 roku ukazują się publikacje naukowe, które donoszą o negatywnym wpływie pandemii na stan psychiczny, obserwujemy epidemię zaburzeń depresyjnych i stresu post traumatycznego. Źródłem lęku jest bezprecedensowa sytuacja – bezpieczny świat stał się nieprzewidywalny. Wszyscy musieli zrewidować swoje marzenia plany. Pojawiła się niepewność, strach przed śmiercią, obawa o dalsze losy świata - mówiła prof. Dudek. Wskazywała także na kwestię izolacji społecznej, stratę poczucia kontroli nad swoim życiem, znaczny wzrost spożycia środków uspokajających i antydepresantów. Jak zaznaczyła, również sama Infekcja nie jest obojętna dla psychiki – wirus SARS-CoV-2 jest wirusem neurotropowym, zatem wpływa na neurologię, z kolei niewydolność oddechowa wpływa na funkcjonowanie mózgu.

- Nauka ma rolę w stabilizacji świata, ma sens, gdy pomaga nam w uporaniu się z lękiem. Wiedza jest stabilizatorem, z drugiej jednak strony nadmierna ilość informacji wzmaga lęki i wątpliwości - stwierdził dr hab. Andrzej W. Nowak. Naukowiec z UAM wskazywał także na pewne linie napięcia. Jedną z nich scharakteryzował jako podwójne oblicze naukowców – inną zachowują w laboratorium, gdzie dowolnie eksperymentują, nie będąc pewnymi rezultatów pracy, drugą pokazują w życiu publicznym, gdzie nie mogą się przyznać do wątpliwości. Na jeszcze innej płaszczyźnie ściera się obalająca mity oświeceniowa pewność z postawą, którą cechuje obawa przed własnymi wynalazkami.

- Pandemia pokazała, iż można przetrwać kryzysy poczucia bezpieczeństwa, jeśli mamy poczucie, że tworzymy udany związek – zaznaczył prof. Zbigniew Izdebski, prezentując wyniki swoich badań, z których wynika, że 75% Polek i Polaków wskazuje miłość jako warunek udanego życia seksualnego. Większość z nich swoje związki określa jako dobre -  84 % osób, gdyby jeszcze raz miało podejmować decyzję, wybrałoby tę samą osobę do związku. 22% badanych oceniło, że ich związek się wzmocnił w czasie pandemii. Jedynie u 6% z nich pojawiła się myśl o rozwodzie. Jednocześnie prof. Izdebski zauważył, że napotkał dużą liczbę ludzi w kryzysie psychicznym, spośród których najbardziej dotknięci są młodzi do 29. roku życia – uczniowie, studenci, którzy przed pandemią intensywnie przebywali w grupie rówieśniczej.

Znaczeniu terminu odporności stadnej, które odnosić można do kategorii dobra wspólnego oraz pobudkom stojącym za decyzjami o zaszczepieniu się poświęcone było wystąpienie dr. Wojciecha Lewandowskiego. Według przytoczonych przez niego danych z USA, najważniejszymi motywami podjęcia decyzji o szczepieniu są: wzrost liczby zakażonych, strach wywołany chorobą i śmiercią osoby bliskiej, strach związany z niewydolnością służby zdrowia, chęć uczestniczenia w życiu publicznym. – Emocje, które kierują nami jako społeczeństwem są podobne do emocji panujących na rynkach finansowych: chciwość i strach – mówił naukowiec z KUL. Opierając się na przemyśleniach, które w wydanej w 2018 roku książce "The Ethics of Vaccination" wyraził Alberto Giubilini, stwierdził, że ludzi do zaszczepienia się powinien skłaniać motyw altruistyczny - ochrona najsłabszych. Nas motywuje głównie strach, a nie odpowiedzialność za dobro wspólne. Jest to impas, z którego nie wiadomo jak wyjść – stwierdził dr Lewandowski.

Kolejne debaty w ramach Areopagu Uniwersytetów odbędą się 6 grudnia na UAM w Poznaniu ("Nauki humanistyczno-społeczne, relacje społeczne") i 10 stycznia 2022 r. na Uniwersytecie Warszawskim ("Ekonomia, gospodarka, finanse, zarządzanie").

Powrót