Nie żyje prof. William I.Norwood, przyjaciel i nauczyciel polskich kardiochirurgów

Szczerze zasmuceni, żegnamy wielkiego człowieka, światowej sławy kardiochirurga dziecięcego, uczonego i genialnego mistrza chirurgii serca. Żegnamy Go my, kardiochirurdzy krakowscy i z całej Polski, wraz z kardiochirurgami dziecięcymi ze wszystkich zakątków świata. Tam, gdzie działają dziecięcy kardiochirurdzy na wszystkich kontynentach – wszędzie tam, gdzie lekarze troszczą się o nowonarodzone dzieci z ciężkimi wadami serca, nazwisko tego wielkiego wirtuoza techniki chirurgicznej jest znane i wymieniane z podziwem i respektem. Jego dorobek i innowacje wywarły wybitny i trwały wpływ na rozwój kardiochirurgii. Operacja Norwooda, której był twórcą, stanowi kwintesencję Jego dorobku życiowego i osiągnięcie kilku dekad rozwoju. Stanowi ona obecnie wskaźnik funkcjonowania ośrodka kardiochirurgicznego, stawiając wysokie wymagania zespołom lekarskim.

Był pasjonatem nowoczesności w medycynie, niezwykle kreatywnym chirurgiem i uczonym. Z przekonaniem i konsekwentnie zaczął stosować w kardiochirurgii głęboką hipotermię z zatrzymaniem krążenia i udoskonalał tę metodę. Był twórcą kompleksowego podejścia do leczenia wad wrodzonych serca i działania zespołowego (heart team) w kardiochirurgii dziecięcej. Wedle takiej koncepcji, leczeniem dziecka z wadą wrodzoną serca mają się zajmować zespołowo i wspólnie specjaliści z różnych dziedzin, pracujący w ramach jednego zespołu.

Dla całego medycznego świata jest dziś twórcą metody leczenia zespołu niedorozwoju lewego serca, opracował procedurę wykorzystywaną do standardowego leczenia noworodków z zespołem niedorozwoju lewego serca (operacja Norwooda). Równocześnie wdrożył i rozwinął strategię etapowego leczenia tej wady, zakończonego operacją Fontana. Opracował i wprowadził metodologię interwencyjnego przeprowadzenia operacji Fontana. Jego oryginalne modyfikacje techniki chirurgicznej, także w ramach leczenia innych wad wrodzonych, są wykorzystywane w ośrodkach dziecięcej kardiochirurgii na całym świecie, w tym także w Krakowie.

Od początku swojej samodzielnej kariery zawodowej w 1977 r., przez cały czas aktywności zawodowej oraz po przejściu na emeryturę prof. Norwood współpracował z Uniwersyteckim Szpitalem Dziecięcym w Krakowie. Przeprowadził tutaj ponad 200 operacji serca u dzieci z wrodzonymi wadami serca, wiele z nich było procedurami unikalnymi i nowatorskimi. Miał ogromny i nieoceniony wkład w rozwój kardiochirurgii dziecięcej w Krakowie i w całej Polsce. Na jego osiągnięcia i sposób wypełniania zawodu kardiochirurga patrzyliśmy z ogromnym szacunkiem, z pokorą i podziwem. Był wymagający, jak nikt inny – wobec siebie i swego otoczenia. Uczył nas swoim przykładem – jak racjonalnie wykorzystać czas operacji, jak przeprowadzić operację tak, aby dziecko odniosło największą korzyść, jak opanować nerwy w obliczu dramatycznego zdarzenia podczas operacji. Podziwialiśmy Jego bezkompromisową walkę o życie każdego dziecka, z poświęceniem i bezwarunkowo, za wszelką cenę. To była nauka etyki w chirurgii trudnych stanów: pokazywał nam, że w trosce o życie dziecka warto poświęcić wszystko. Przejęcie przez krakowski zespół lekarski takiego podejścia do zawodu jest jedną z najcenniejszych nauk przekazanych przez naszego Nauczyciela. Marzeniem Profesora Norwooda było stworzenie w Krakowie ośrodka kardiochirurgii dziecięcej dysponującego świetnymi wynikami, o wysokiej renomie i o międzynarodowym znaczeniu. My, Jego uczniowie, wyrażamy dziś nadzieję, że marzenie naszego niedoścignionego Mistrza się spełniło.

Wieloletnia współpraca zaowocowała przeprowadzeniem wielu pionierskich operacji w Krakowie oraz wyszkoleniem kilku pokoleń kardiochirurgów dziecięcych w naszym ośrodku, którzy pod okiem Profesora Norwooda przeszli szkolenie w najlepszych na świecie klinikach kardiochirurgii dziecięcej (Boston, Filadelfia, Genolier, Wilmington).

Za wkład w rozwój dziecięcej kardiochirurgii w Krakowie w 1997 r. uhonorowany został tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Otrzymał również liczne odznaczenia amerykańskie i międzynarodowe wyróżnienia naukowe.

Żegnamy wielkiego uczonego, niezrównanego kardiochirurga, wspaniałego Mistrza, Nauczyciela i Przyjaciela krakowskich lekarzy.

William Imon Norwood urodził się w roku 1941 r. Szkołę publiczną ukończył w 1959 r. w Los Alamos, gdzie jego ojciec, William Norwood senior, zatrudniony był przy realizacji projektu Manhattan. W latach 1960-66 Norwood Jr. studiował medycynę na Uniwersytecie Colorado. Rezydenturę z zakresu chirurgii odbył w latach 1967-68 w ośrodku uniwersyteckim w Minneapolis w Minnesocie. Wcześniej, w latach 50. XX wieku, to tam właśnie odbyły się przełomowe operacje z użyciem krążenia skrzyżowanego.

Po zakończeniu rezydentury z chirurgii ogólnej kontynuował szkolenie w szpitalach klinicznych Uniwersytetu Harvarda – w zakresie leczenia wad nabytych i wrodzonych serca, w słynnym bostońskim Peter Bent Brigham Hospital oraz w Szpitalu Dziecięcym (Boston Children’s Hospital), gdzie zakończył rezydenturę jako szef rezydentów w 1976 r. (pod kierunkiem prof. Aldo Castañedy). 

W latach 1976-83 miał stałe zatrudnienie w Szpitalu Dziecięcym w Bostonie w zespole prof. Castañedy, jako członek fakultetu medycznego Uniwersytetu Harvarda. Wówczas zainteresował się najcięższymi wadami wrodzonymi serca u noworodków, w tym zespołem niedorozwoju lewego serca. Dzieci z tą wadą nie miały wtedy szans na przeżycie. Opracował i przeprowadził wiele nowatorskich operacji, rozwijając techniki operacyjne leczenia najbardziej złożonych, letalnych wad serca. W ramach działania organizacji charytatywnej Project Hope, zaczął przyjeżdżać do Polski, do Polsko-Amerykańskiego Instytutu Pediatrii. Jako młody, niezwykle sprawny i doświadczony kardiochirurg zaczął realizować szeroko zakrojony plan organizacji i rozwoju kardiochirurgii dziecięcej w Krakowie. Z udziałem zespołu  lekarzy i pielęgniarek amerykańskich i przy użyciu przywiezionego bezcennego sprzętu 31 maja 1977 r. przeprowadził w Krakowie pierwszą operację w krążeniu pozaustrojowym. W następnym roku zainicjował w Krakowie leczenie operacyjne z zastosowaniem głębokiej hipotermii z zatrzymaniem krążenia, w tym samym roku przeprowadził pierwszą w Polsce operację sposobem Fontana u dziecka z pojedynczą komorą serca. Również w 1978 r. w Krakowie zainicjował korekcje przełożenia wielkich pni tętniczych sposobem Senninga i niemal równocześnie z zastosowaniem korekcji anatomicznej.

W latach 1984-94 roku kierował uniwersyteckim ośrodkiem kardiochirurgii w Szpitalu Dziecięcym w Filadelfii (CHOP – Children’s Hospital of Philadelphia), obejmując pozycję profesora University of Pennsylvania. W roku 1994, wraz z prof. Castañedą, założył prywatną klinikę w Genewie w Szwajcarii, gdzie przez trzy lata operował dzieci z najcięższymi wadami serca z całej Europy.

W latach 1997-2004 nawiązał współpracę z Nemours Foundation i stworzył w Wilmington najnowocześniejszy, specjalistyczny ośrodek leczenia wad wrodzonych serca Nemours Cardiac Center, zaprojektowany według osobistej koncepcji, z międzynarodowym zespołem ekspertów, wyselekcjonowanym zgodnie z własnym zamysłem spośród najlepszych specjalistów. W 2004 r. zrezygnował z praktyki klinicznej i przeszedł na emeryturę.