Ułatwienia dostępu

Projekt badaczki z Wydziału Lekarskiego nagrodzony w międzynarodowym konkursie

Narodowe Centrum Nauki (NCN) opublikowało wyniki konkursu SHENG 4 na polsko-chińskie projekty badawcze. Na liście wskazanych do finansowania znalazł się projekt dr hab. Anny Różańskiej, prof. UJ dotyczący analizy profili lekooporności i rozprzestrzeniania oporności w zróżnicowanej społeczności bakterii i fagów w szpitalach i ich otoczeniu. Kwota dofinansowania wynosi 3,24 mln zł.

Konkurs organizowany jest wspólnie przez NCN i chińską agencję National Natural Science Foundation of China (NSFC), zgodnie z procedurą oceny równoległej. Oznacza to, że obie agencje prowadzą równoległą ocenę formalną i merytoryczną wniosków, a finansowanie otrzymają tylko te projekty, które uzyskają jednocześnie rekomendację NCN i NSFC. Polski zespół może przeznaczyć otrzymane środki na prowadzenie badań, wynagrodzenie zespołu badawczego, stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej oraz pokryć inne koszty związane z wydatkami niezbędnymi do realizacji polskiej części projektu badawczego.

Jak informuje Narodowe Centrum Nauki, w rozstrzygniętym właśnie konkursie badacze mogli składać wnioski w wybranych dziedzinach w ramach trzech grupach nauk. Na 337 złożonych wniosków 229 dotyczyło nauk ścisłych i technicznych, 103 – nauk o życiu, a jedynie 5 nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce. Do finansowania zakwalifikowano 13 projektów z grupy nauk ścisłych i technicznych na łączną kwotę niemal 22,5 mln zł i 8 z grupy nauk o życiu na kwotę blisko 16 mln zł. Liczbowy wskaźnik sukcesu w konkursie wyniósł 6,23 proc.

W grupie nauk o życiu sfinansowane zostaną badania dr hab. Anny Różańskiej, prof. UJ z Zakładu Kontroli Zakażeń i Mykologii Katedry Mikrobiologii Wydziału Lekarskiego UJ CM, która z naukowcami z East China Normal University zrealizuje projekt „Systematyczna analiza profili lekooporności i rozprzestrzeniania oporności w zróżnicowanej społeczności bakterii i fagów w chińskich i polskich szpitalach i ich otoczeniu”.

OPIS PROJEKTU

Obecny i przyszły koszt oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) jest ogromny i przewiduje się, że do 2050 r. prawie połowa zgonów może być skutkiem powikłań po zakażeniu opornymi bakteriami. Walka ze szkodliwymi bakteriami była przez długi czas trudna, ponieważ techniki stosowane w tradycyjnej mikrobiologii wymagały hodowania bakterii w laboratorium

Bakterie żyją w dużych społecznościach, w których mają zarówno przyjaciół, jak i wrogów, a ich skład zależy od warunków środowiskowych. Tylko niewielka część członków tych społeczności wzrośnie po przeniesieniu do laboratoriów i umieszczeniu na „podłożach wzrostu”, co daje co najwyżej pobieżny obraz badanej dynamiki.

Dzięki sekwencjonowaniu nowej generacji możliwe jest uzyskanie danych o wiele dokładniejszych. Tutaj pobierane jest DNA ze wszystkich organizmów obecnych w próbce i odczytywane są ich sekwencje. Umożliwia to uzyskanie bardzo bogatej informacji o wszystkich organizmach obecnych w próbce. Ta technologia umożliwia zupełnie nowe rodzaje badań, które poszerzą naszą wiedzę w kierunku zrozumienia, w jaki sposób drobnoustroje rozwijają oporność na leki przeciwdrobnoustrojowe. W naszych badaniach chcemy zastosować tę nową technologię i zbadać społeczności mikroorganizmów obecnych w środowisku szpitalnym, na powierzchniach i w powietrzu, a także izolowanych z zakażeń u pacjentów.

Planujemy pobierać próbki we wszystkich porach roku przez rok, na oddziałach różnego typu, w szpitalach o odmiennym poziomie referencyjności i w różnej lokalizacji (duża miasto, szpital powiatowy), aby zrozumieć, jak potencjalnie szkodliwe bakterie oporne na antybiotyki przemieszczają się w środowisku szpitalnym, a także w jaki sposób profil bakteryjny zmienia się między sezonami.

Badanie pozwoli nam również zbudować mapę szkodliwych bakterii i przewidzieć ich przyszłe zmiany. Dodatkowo, wyniki dotyczące rozprzestrzenienia genów oporności w środowisku zamierzamy porównać z danymi o zużyciu antybiotyków, zarówno odnotowywanym lokalnie, jak i regionalnie, aby zidentyfikować  dominujące źródło i przyczynę zjawiska lekooporności.

Porównując środowisko szpitalne w Polsce i Chinach, uzyskamy dodatkową wiedzę na temat wpływu warunków panujących w danym państwie/mieście na rozkład oporności na antybiotyki.

Musimy pamiętać, że bakterie są wszędzie wokół nas, na nas i wewnątrz nas. Tylko niewielka część to „złe”, ale wiele z nich ma duży wpływ na to, jak się czujemy.

Zrozumienie otaczającego świata metagenomicznego ekspozomu człowieka jest zatem ważnym wyzwaniem na drodze do poprawy zdrowia ludzkiego, dzięki pozyskaniu wiedzy o źródłach i mechanizmach lekooporności bakterii wywołujących zakażenia u ludzi.

Projekt dr hab. Anny Różańskiej, prof. UJ nagrodzony w konkursie SHENG 4
fot. Adam Koprowski